Τι είναι η διαμεσολάβηση; είναι ένας εναλλακτικός, εξωδικαστικός τρόπος επίλυσης των διαφορών ο οποίος συμβάλλει στην ταχεία επίλυση των υποθέσεων.

Αναλυτικότερα

Αν και στο λειτουργεί εξωτερικό  για δεκαετίες στο σημειώνοντας πολύ μεγάλη επιτυχία, στην Ελλάδα ο ως άνω θεσμός εισήχθη  με τις διατάξεις του νόμου 3898/2010 (με τον οποίο ενσωματώνεται στην Ελλάδα η οδηγία 2008/52/ΕΚ), και τον οποίο αντικατέστησε ο νόμος 4640/2019 και ο οποίος θεσπίζει υποχρεωτική διαμεσολάβηση σε ευρύ φάσμα υποθέσεων, όπως εμπορικού, αστικού, εμπράγματου, κτηματολογικού, πολεοδομικού δικαίου.

Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 του νόμου 4640/2019: Ως διαμεσολάβηση, νοείται μια εκούσια διαρθρωμένη διαδικασία ανεξαρτήτως ονομασίας με βασικά χαρακτηριστικά την εμπιστευτικότητα και την ιδιωτική αυτονομία, στην οποία δύο ή περισσότερα μέρη επιχειρούν εκουσίως, με καλόπιστη συμπεριφορά και συναλλακτική ευθύτητα, να επιλύσουν μία διαφορά τους με τη βοήθεια διαμεσολαβητή με στόχο να έρθουν σε μια συμφωνία

Είναι μια ευέλικτη διαδικασία που εγγυάται την ισοτιμία των μερών της καθώς και την ισονομία αυτών. Την χαρακτηρίζει η αμεροληψία και η ουδετερότητα την οποία εξασφαλίζει ο ανεξάρτητος τρίτος, δηλαδή ο διαμεσολαβητής.

Σύμφωνα με το άρθρο 3 του ίδιου νόμου ως διαμεσολαβητής, νοείται τρίτο πρόσωπο σε σχέση με τα συμμετέχοντα μέρη και τη διαφορά, το οποίο αναλαμβάνει να διαμεσολαβήσει με κατάλληλο, αποτελεσματικό και αμερόληπτο τρόπο, διευκολύνοντάς τα να βρουν μια κοινά αποδεκτή λύση για τη διαφορά τους.

Η διαδικασία αυτή διέπετε από κανόνες τους οποίους ο διαμεσολαβητής οφείλει να ενημερώσει τα μέρη, πριν την έναρξη της διαδικασίας.

Εάν στο τέλος καταλήξουν τα μέρη σε συμφωνία συντάσσεται από τους δικηγόρους των μερών και επισυνάπτεται στο πρακτικό. Αυτή η συμφωνία αποτελεί τίτλο εκτελεστόεφόσον κατατεθεί στη γραμματεία του αρμόδιου κατά τόπους δικαστηρίου .

 Διαμεσολαβητής - Ο ουδέτερος τρίτος

Υπό το πρίσμα του Ν. 4640/2019 και της ενσωματωμένης Ευρωπαϊκής οδηγίας 2008/52/ΕΚ διαμεσολαβητές μπορούν να γίνουν όλοι οι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή κάτοχοι ισοδύναμου πτυχίου της αλλοδαπής αρκεί να λάβουν την αντίστοιχη εκπαίδευση από φορείς κατάρτισης του συγκεκριμένου νόμου. 

Ευθύνη των φορέων αυτών είναι η εκπαίδευση των υποψηφίων στις αρχές, στη διαδικασία και στις δεξιότητες που προβλέπονται από το νόμο. Οι εκπαιδευόμενοι λαμβάνουν τη βασική εκπαίδευση στην οποία συμπεριλαμβάνεται η θεωρητική και η πρακτική κατάρτιση προκειμένου να πετύχουν στις προφορικές και γραπτές εξετάσεις τόσο στο φορέα όσο και στο Υπουργείο Δικαιοσύνης  ώστε να λάβουν τη διαπίστευση και να αναγραφούν στα μητρώα του Υπουργείου.

Ο ρόλος του διαμεσολαβητή βάση της κείμενης νομοθεσίες για την Ελλάδα ερμηνεύεται ως επιβοηθητικός. Αυτό σημαίνει ότι είναι εκεί για να ξεκαθαρίσει και να επεκτείνει την επικοινωνία των μερών. Κατά τη διαδικασία δεσμεύεται με την υποχρέωση της εχεμύθειας (άρθρο 15 παρ. 3_) για όλες τις πληροφορίες, δεν επιτρέπεται να κατευθύνει τα μέρη και να τους επιβάλει τη λύση (άρθρο 13 παρ. 2 ειδ.  α’). Μετά το πέρας της διαδικασίας και ανεξάρτητα από το αποτέλεσμά της δεν επιτρέπεται να ασχοληθεί υπό άλλη επαγγελματική ιδιότητα με τη συγκεκριμένη υπόθεση (άρθρο 14 παρ. 2)καθώς επίσης απαγορεύεται να καταθέσει ως μάρτυρας σε πιθανή δικαστική κατάληξη των μερών.

Ο ευέλικτος χαρακτήρας της διαμεσολάβησης δεν σημαίνει ότι δεν έχει μια συγκεκριμένη δομή. Το αντίθετο ο διαμεσολαβητής είναι εκεί για να κατευθύνει τη διαδικασία και τα μέρη επαναφέροντας στους κανόνες που έχουν ήδη συμφωνηθεί με την υπαγωγή των μερών σε αυτή. Είναι υποχρεωμένος να μην αναλαμβάνει υποθέσεις που ενδέχεται να επηρεάσουν ή να δώσουν την εντύπωση ότι επηρεάζουν την αμεροληψία του (άρθρο 13 παρ 1) ή της περίπτωσης όπου υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων.

Η επιλογή διαμεσολαβητή γίνεται από τα μέρη ή από τρίτο πρόσωπο (όπως δικηγόρος μερών) και είναι κοινής αποδοχής (άρθρο 5 παρ 2 και άρθρο 7 παρ.1). Ο πλήρης κατάλογος των διαπιστευμένων διαμεσολαβητών υπάρχει αναρτημένος στον ιστότοπο του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Ο διορισμός του γίνεται με το Πρακτικό υπαγωγής στη διαμεσολάβηση ή με την έγγραφη γνωστοποίηση διεξαγωγής της ΥΑΣ (υποχρεωτικής αρχικής συνεδρίας Ν. 46140/2019) στο οποίο και συμπράττει ο διαμεσολαβητής.

Είναι καθοριστικής σημασίας διότι αναστέλλονταιόλες οι προθεσμίες των δικαστικώνδιαμαχών και αξιώσεων σύμφωνα με τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου και τις δικονομικές προθεσμίες των αρθρ. 237 και 238 ΚΠολΔ.

Υπαγόμενες διαφορές  (Άρθρο 180)

Στη διαδικασία της διαμεσολάβησης, εκτός από τις διαφορές που αναφέρονται στο άρθρο 182 του παρόντος, μπορούν να υπαχθούν και οι αστικές και εμπορικές διαφορές ιδιωτικού δικαίου, υφιστάμενες ή μέλλουσες, μετά από έγγραφη συμφωνία των μερών, αν αυτά έχουν την εξουσία να διαθέτουν το αντικείμενο της διαφοράς, σύμφωνα με τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου. Η συμφωνία υπαγωγής της διαφοράς στη διαμεσολάβηση πρέπει να περιληφθεί στα πρακτικά του δικαστηρίου στην περίπτωση της παραγράφου 2 του άρθρου 181 του παρόντος. Η συμφωνία των μερών για υπαγωγή της διαφοράς τους στη διαδικασία της διαμεσολάβησης πρέπει να περιγράφει το αντικείμενο αυτής και διέπεται από τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου για τις συμβάσεις.

Θα ακούσετε συχνά να αναφέρεται πως η διαμεσολάβηση μπορεί να επιλύσει αστικές διαφορές. Στον όρο αυτό περιλαμβάνονται οι περισσότερες διαφορές από τις καθημερινές μας συναλλαγές.  Ενδεικτικά τέτοιες διαφορές μπορεί να είναι οικογενειακές, από σχέσεις οροφοκτησίας εμπορικές, τραπεζικές, ασφαλιστικές, οικονομικές, κληρονομικές, εργατικές διαφορές, κτηματικές, αστικής ιατρικής ευθύνης, οικογενειακές, μισθωτικές, κατασκευαστικές, διαφορές μεταξύ οργανισμών συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και χρηστών , διαφορές για αξιώσεις ηθικής βλάβης λόγω προσβολής της προσωπικότητας, κληρονομικές διαφορές αγωγές χρέους, αγωγές αποζημιώσεως από τροχαία ατυχήματα και πολλές άλλες.

Προσφυγή στη διαμεσολάβηση (Άρθρο 181)

1. Προσφυγή στη διαμεσολάβηση χωρεί:

α) αν τα μέρη συμφωνήσουν να προσφύγουν στη διαδικασία της διαμεσολάβησης και πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 179 και 180,

β) αν τα μέρη κληθούν να προσφύγουν στη διαμεσολάβηση και συναινούν σε αυτή, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου,

γ) αν η υπαγωγή συγκεκριμένης διαφοράς στη διαμεσολάβηση διαταχθεί από δικαστική αρχή άλλου κράτους μέλους και η σχετική υπαγωγή δεν προσβάλλει τα χρηστά ήθη και την ελληνική δημόσια τάξη,

δ) αν η υπαγωγή της διαφοράς στη διαδικασία της διαμεσολάβησης επιβάλλεται από το νόμο.

2. Το Δικαστήριο ενώπιον του οποίου εκκρεμεί ιδιωτική διαφορά που είναι δυνατόν να υπαχθεί στη διαδικασία της διαμεσολάβησης σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του άρθρου 180, μπορεί, σε κάθε στάση της δίκης, ανάλογα με την περίπτωση και λαμβάνοντας υπόψη, κατά την ελεύθερη κρίση του, όλες τις περιστάσεις της κρινόμενης υπόθεσης, να καλεί τα μέρη να προσφύγουν στη διαδικασία της διαμεσολάβησης για να επιλύσουν τη διαφορά. Εφόσον τα μέρη συμφωνούν, η σχετική έγγραφη συμφωνία συμπεριλαμβάνεται στα πρακτικά του Δικαστηρίου. Στην περίπτωση αυτή το Δικαστήριο αναβάλλει υποχρεωτικά τη συζήτηση της υπόθεσης σε δικάσιμο μετά την πάροδο τριμήνου και όχι πέραν του εξαμήνου, μη συνυπολογιζόμενου  του χρονικού διαστήματος των δικαστικών διακοπών. Εφόσον τα διάδικα μέρη ή ένα εξ αυτών παρίστανται ενώπιον του Δικαστηρίου διά πληρεξουσίου δικηγόρου, η πληρεξουσιότητα αυτή καλύπτει και τη συμφωνία περί υπαγωγής της διαφοράς στη διαμεσολάβηση.

3. Η υπαγωγή μιας διαφοράς ιδιωτικού δικαίου στη διαδικασία της διαμεσολάβησης δεν αποκλείει τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων για αυτήν, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

4. Ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών, στα πλαίσια της άσκησης των καθηκόντων του σύμφωνα με την περίπτωση α΄ της παρ. 4 του άρθρου 25 του ν. 1756/1988 (Α΄ 35), δικαιούται να συστήνει σε όσους φιλονικούν, να προσπαθήσουν να επιλύσουν τη διαφορά τους διά του θεσμού της διαμεσολάβησης, όπου αυτό είναι δυνατόν.

 Διάρκεια

Η διάρκεια της διαδικασίας της διαμεσολάβησης εξαρτάται από το είδος και την πολυπλοκότητα της διαφοράς που απασχολεί τα μέρη, καθώς και από τη δική τους βούληση. Ενδεικτικά, η επίλυση μιας εμπορικής διαφοράς, όπως προκύπτει από την πρακτική της Διαμεσολάβησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό, παραπέμπει σε διαδικασία με μέσο όρο διάρκειας 8 ωρών περίπου, ακόμα και εντός της ίδιας ημέρας.

 Υποχρεωτικότητα Διαμεσολάβησης 

Δεν υπάρχει υποχρεωτική διαμεσολάβηση, αλλά ένα υποχρεωτικό στάδιο αυτής μίας μόνο συνάντησης των μερών με τους δικηγόρους τους ενώπιον του διαμεσολαβητή, με σκοπό να εξετάσουν αν η συγκεκριμένη διαφορά τους μπορεί να επιλυθεί με διαμεσολάβηση. Αυτή η συνάντηση ονομάζεται Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία (ΥΑΣ) και πρέπει να λάβει χώρα το αργότερο έως τη συζήτηση της υπόθεσης στο δικαστήριο. Οι υποθέσεις που αφορά την υποχρεωτική αρχική συνεδρία είναι οι  οικογενειακές (εκτός από διαζύγια, ακύρωση γάμου, διαφορές από τη σχέση γονέων και τέκνων κλπ), εκείνες που το αντικείμενο της διαφοράς τους ξεπερνά το ποσό των 30.000,00 ευρώ και, αν δικάζονταν θα υπάγονταν στην τακτική διαδικασία του Μονομελούς και του Πολυμελούς Πρωτοδικείου, καθώς και όταν υπάρχει σε ιδιωτική συμφωνία των μερών ρήτρα διαμεσολάβησης.

 Υποχρέωση ενημέρωσης από τον δικηγόρο

Πριν από την προσφυγή στο δικαστήριο, ο πληρεξούσιος δικηγόρος οφείλει να ενημερώσει τον εντολέα του εγγράφως, για τη δυνατότητα απόπειρας διαμεσολαβητικής διευθέτησης της διαφοράς, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις προσφυγής σε διαμεσολάβηση, καθώς και για την τυχόν υποχρεωτική  υπαγωγή της διαφοράς ή μέρους αυτής στη διαδικασία της διαμεσολάβησης επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης του ενδίκου βοηθήματος.

Σε κάθε περίπτωση η διαμεσολάβηση αποτελεί ένα εξαιρετικό τρόπο επίλυσης αυτών των διαφορών. Κύριο πλεονέκτημα είναι η δυνατότητα άμεσης λύσης και συνέχισης της εμπορικής σχέσης των μερών. Η διαμεσολάβηση σε αυτό το πεδίο διαφορών αποκτά ιδιαίτερη αξία όταν αφορά σε διαφορές που προκύπτουν από διασυνοριακές εμπορικές συναλλαγές, υπερβαίνοντας σε μεγάλο βαθμό πολύπλοκα ζητήματα νομικής ερμηνείας και δικαιοδοσίας, ενώ η δυνατότητα ηλεκτρονικής διαμεσολάβησης επιλύει και ζητήματα χρόνου, κόστους και μετακινήσεων των μερών.     

MaccFin Ελισάβετ Μπλάτσιου

Λογιστικές Υπηρεσίες ΕΜ-Μέλος Ο.Ε.Ε. Α ΄τάξης

Διαμεσολαβήτρια ΑΜ:2982

Πανεπιστημίου 420, Πάτρα

Τηλ. επικ/νιας: 261 045 5309

https://www.facebook.com/logistiko.em

Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.