Έληξε μία ακόμη χρονιά. Μπήκαμε πλέον στο 2023. Το θέμα που θα καταπιαστούμε είναι τα «τεκμήρια διαβίωσης». Συγκεκριμένα θα ασχοληθούμε με τους τρόπους κάλυψης τους.
Τι είναι το τεκμήριο διαβίωσης
Τεκμήριο διαβίωσης είναι το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα που απαιτείται να έχετε για να μπορείτε να συντηρείτε τα περιουσιακά σας στοιχεία κινητά και ακίνητα (αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, κατοικίες - κύρια και δευτερεύουσες - κ. λπ.) καθώς και του ελάχιστου κόστους ετήσιας διαβίωσής σας.
Στατιστικά έχει παρατηρηθεί ότι ένας στους τρεις εμπίπτει στο σύστημα των τεκμηρίων και φορολογείται για εισόδημα που δεν έχει στην πραγματικότητα αλλά για εισόδημα που προκύπτει με βάση τις τεκμαρτές δαπάνες διαβίωσης, με αποτέλεσμα καταλογισμό υψηλότερου φόρου σε σχέση με εκείνον, που θα αναλογούσε στο πραγματικό εισόδημα.
Χιλιάδες φορολογούμενοι κινδυνεύουν να πέσουν στην «παγίδα» των τεκμηρίων το 2023, όχι κατ’ ανάγκην γιατί φοροδιαφεύγουν, αλλά γιατί δεν μπορούν να καλύψουν µε τα πραγματικά εισοδήματά τους τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης.
Μπορούν όμως από φέτος να αποφύγουν την παγίδα, εάν αξιοποιήσουν τα όπλα που παρέχει η φορολογική νομοθεσία.
Τρόποι κάλυψης των τεκμηρίων
Όσοι φορολογούμενοι έχουν ήδη στην κατοχή τους εδώ και πολλά χρόνια ή απέκτησαν εντός του 2022 ακίνητα ή κινητά περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας, θα έπρεπε το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2022:
● Να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες πώλησης άλλων περιουσιακών μεγάλης αξίας και να έχουν εισπράξει τα συμφωνηθέντα τιμήματα
● Να έχουν υπολογίσει με ακρίβεια τα ποσά που έχουν προκύψει ως πρόσθετα «αποταμιευθέντα έσοδα» από τις φορολογικές δηλώσεις που υπέβαλαν τα έτη προ του 2022, για να αξιοποιήσουν τη μέθοδο κάλυψης τεκμηρίων μέσω της «ανάλωσης κεφαλαίου»
● Να έχουν συνάψει δάνεια στεγαστικά ή καταναλωτικά, ώστε να έχουν εκταμιευτεί τα ποσά των δανείων και να έχουν διατεθεί για να καλυφθούν δαπάνες συντήρησης παλαιών ή αγοράς νέων περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας
● Να έχουν υποβάλει τις δηλώσεις φορολογίας γονικών παροχών – δωρεών για χρηματικά ποσά μεγάλου ύψους που έχουν λάβει από γονείς ή άλλα συγγενικά ή φιλικά πρόσωπα.
Η συνηθέστερη μέθοδος, είναι η 2η, δηλαδή η επίκληση εισοδημάτων παρελθόντων οικονομικών ετών. Πρόκειται για την «ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών», με την οποία μπορεί κανείς να καλύψει την όποια πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων, επικαλούμενος εισοδήματα και έσοδα δηλωθέντα ακόμη και πριν από 10, 20, 30 ή και περισσότερα χρόνια, εφόσον βέβαια υπήρχαν.
Αυτό που πρέπει να κάνει είναι να αθροίσει όλα τα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, επιδόματα, ενοίκια, επιχειρήσεις, τόκους καταθέσεων, μερίσματα, υπεραξίες (π.χ. μετοχών) κτλ, τα ποσά των εσόδων από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων ή άλλα εισοδήματα όπως εφάπαξ παροχές ασφαλιστικών ταμείων, κέρδη από λαχεία, δωρεές.
Από το άθροισμα που θα προκύψει, να αφαιρέσει τα ποσά που ελήφθησαν υπόψη στις ίδιες φορολογικές δηλώσεις ως τεκμήρια διαβίωσης (για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη, υπηρετικό προσωπικό κτλ), καθώς και τα ποσά που δήλωσε στις ίδιες δηλώσεις ότι δαπάνησε για να αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.). Το ποσό που θα απομείνει είναι το «κεφάλαιο» των προηγούμενων ετών που μπορεί ο φορολογούμενος να επικαλεστεί για να καλύψει τη διαφορά τεκμηρίων.
Η επίκληση των παλαιότερων εισοδημάτων, δεν μπορεί να γίνεται εσαεί, αλλά μέχρι το ποσό που απαιτείται κάθε φορά και εφόσον υπάρχει «απόθεμα».
Παράδειγμα
Ένας φορολογούμενος που έχει απόθεμα ύψους 50.000 ευρώ από προηγούμενες φορολογικές δηλώσεις, αν χρησιμοποιήσει για ένα έτος το ποσό των 20.000 ευρώ, για τα επόμενα έτη θα έχει διαθέσιμο ποσό ύψους 30.000 ευρώ, το οποίο σταδιακά θα απομειώνεται.
Παναγιώτης Ράγγος
Λογιστής Φοροτεχνικός Α΄ Τάξης - Οικονομολόγος
