Ακατάσχετος λογαριασμός είναι ένα συγκεκριμένο είδος τραπεζικού λογαριασμού με κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Για να το πούμε απλά, ο λογαριασμός αυτός προστατεύεται από τον νόμο και τα χρήματα που έχει μέσα δεν μπορούν να κατασχεθούν είτε στο σύνολο τους, είτε μέχρι κάποιο όριο.

Αποτελεσματικό μέτρο προστασίας από τις κατασχέσεις είναι και η πληρωμή ή η ρύθμιση σε 12 ή 24 δόσεις των ποσών που έχουν βεβαιωθεί (η γνωστή πάγια ρύθμιση).

■ Το όριο

Ο οφειλέτης θα πρέπει να δηλώσει τον λογαριασμό, ο οποίος θα είναι  ακατάσχετος, ώστε η Εφορία να μην μπορεί να κατάσχει ποσά μέχρι 1.250 ευρώ.

Το όριο των 1.250 ευρώ ισχύει για ατομικό λογαριασμό με έναν δικαιούχο. Σε περίπτωση λογαριασμού με δύο συνδικαιούχους το ακατάσχετο ποσό φτάνει σε 2.500 ευρώ και σε λογαριασμό με τρεις συνδικαιούχους το ποσό φτάνει σε 3.750 ευρώ.

Τον ακατάσχετο λογαριασμό θα πρέπει να τον δηλώσουν όλοι οι  συνδικαιούχοι. Επίσης, η Εφορία, δεν μπορεί να κατάσχει επιδόματα και παροχές, και οι τράπεζες έχουν ενημερωθεί για αυτό με σχετικές εντολές.

■ Τα ακατάσχετα ποσά αναλυρικά

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, ακατάσχετα είναι τα ακόλουθα ποσά:

• Το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης (ΚΕΑ).

• Το κοινωνικό μέρισμα.

• Η εφάπαξ οικονομική ενίσχυση σε χαμηλοσυνταξιούχους.

• Το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ.

• Το επίδομα εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης που καταβάλλεται σε ανέργους.

• Το επίδομα θέρμανσης.

• Η διατροφή ανήλικου τέκνου.

• Τα προνοιακά επιδόματα.

• Η επιδότηση ενοικίου.

• Τα χρηματικά έπαθλα της λοταρίας του Υπ. Οικονομικών. 

• Οι παροχές που χορηγούνται στους ασφαλισμένους από τον ΕΛΓΑ.

• Τα χρηματικά βοηθήματα που δίνονται με απόφαση δημοτικού συμβουλίου σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

• Η κατάθεση για εξόφληση οφειλής ασφαλιστικού ταμείου.

• Η κρατική επιχορήγηση.

• Η κατάθεση για πλειοδοσία σε πλειστηριασμό.

• Κάθε άλλο επίδομα που έχει χαρακτηριστεί ρητώς ως ακατάσχετο από τη νομοθεσία που το προβλέπει.

Είναι σημαντικό ο λογαριασμός στον οποίο κατατίθεται ο μισθός ή η σύνταξη να είναι δηλωμένος και στην τράπεζα ως μισθοδοσίας ή συνταξιοδοτικός. Επίσης, θα πρέπει να θεωρηθεί ότι στην παραπάνω κατηγορία ανήκουν και οι λογαριασμοί στους οποίους κατατίθεται το επίδομα ανεργίας.

Με δήλωση του καταθέτη προς ένα εκ των πιστωτικών ιδρυμάτων προσδιορίζεται ο λογαριασμός για τον οποίο θα ισχύει το ακατάσχετο.

Για να δηλώσετε τον ακατάσχετο λογαριασμό πρέπει να μεταβείτε στην ειδική εφαρμογή του taxisnet στη διεύθυνση my aade.gr

• Πολίτες
• Επιλογή Ακατάσχετος λογαριασμός
• Εισαγωγή κωδικών taxisnet
• Συμπληρώνω  τον IBAN λογαριασμό
• Επιλέγω το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσης
• Επιλέγω «Αποθήκευση»

■ Οι αλλαγές που εξετάζονται να ενεργοποιηθούν

Στο τραπέζι του υπουργείου Οικονομικών βρίσκεται το “ξεπάγωμα” του ακατάσχετου λογαριασμού.

Από το καλοκαίρι για να αντιμετωπίσει το  οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης το τσουνάμι των ληξιπρόθεσμων οφειλών ετοιμάζεται να ενεργοποιήσει  τη διάταξη που επιτρέπει  την αύξηση  του ακατάσχετου λογαριασμού πάνω από το όριο των 1.250 ευρώ για τους συνεπείς φορολογούμενους. Υπάρχει στα συρτάρια εδώ και τρία χρόνια και πιθανόν να το ενεργοποιήσει στις αρχές του 2023.

Σύμφωνα με τη ρύθμιση οι οφειλέτες του Δημοσίου με την ένταξή των χρεών τους σε ρύθμιση θα έχουν τη δυνατότητα να χτίσουν προοδευτικά ένα ακατάσχετο λογαριασμό.

Η ψηφισμένη διαδικασία προβλέπει ότι προκειμένου να «χτιστεί» αυτός ο ακατάσχετος λογαριασμός, θα πρέπει να έχει προηγηθεί η πληρωμή δύο δόσεων της ρύθμισης, να υποβληθεί ηλεκτρονική αίτηση στην οποία θα αναγράφεται ο αριθμός λογαριασμού για τον οποίο ζητείται περιορισμός της κατάσχεσης, ενώ ειδικά για τα φυσικά πρόσωπα, ο περιορισμός της κατάσχεσης χορηγείται αποκλειστικά στον δηλωθέντα μοναδικό ακατάσχετο λογαριασμό.

Ο προοδευτικά ακατάσχετος λογαριασμός λειτουργεί ως εξής:

Φορολογούμενος ο οποίος έχει υποστεί κατάσχεση, καταβάλλοντας τουλάχιστον δύο δόσεις των ρυθμισμένων οφειλών του, μπορεί τον τρίτο μήνα να ζητήσει αύξηση του ακατάσχετου ορίου. Το νέο σύστημα προβλέπει ότι το σημερινό όριο των 1.250 ευρώ προσαυξάνεται κατά το άθροισμα των ποσών των δύο τελευταίων μηνιαίων δόσεων που εξοφλήθηκαν, το οποίο πολλαπλασιάζεται με συντελεστές από 3 έως και 4,5.

Ωστόσο, δεν θα είναι όλοι κερδισμένοι. Ουσιαστικά η ρύθμιση αφορά αυτούς που η μηνιαία δόση της ρύθμισης που εξυπηρετούν είναι μεγαλύτερη των 400 ευρώ.

Αν η δόση είναι 500 ευρώ με την εφαρμογή του πρώτου συντελεστή 3, προκύπτει το νέο ύψος ακατάσχετου λογαριασμού στα 1.500 ευρώ.

Όσο ο οφειλέτης είναι συνεπής ο συντελεστής θα αυξάνεται. 

■ Παράδειγμα

Έστω ένας φορολογούμενος ο οποίος έχει ρυθμίσει τις οφειλές του με την πάγια ρύθμιση εξοφλώντας για παράδειγμα 5 δόσεις των 500 ευρώ, μπορεί να «κερδίσει» συντελεστή 3,8, αυξάνοντας τον ακατάσχετο λογαριασμό στα 1.900 ευρώ.

Τα όρια του ακατάσχετου αποφασίζονται κάθε μήνα. Ισχύουν για ένα μήνα από την ημερομηνία χορήγησής του και ανανεώνονται μηνιαίως, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις.

Αν ο φορολογούμενος, ο οποίος έχει κερδίσει αύξηση ακατάσχετου λογαριασμού, χάσει τη ρύθμιση οφειλών (εξαιτίας μη καταβολής δύο συνεχόμενων δόσεων), χάνει τον αυξημένο ακατάσχετο αλλά και το δικαίωμα να τον διεκδικήσει εκ νέου.

Με βάση το ισχύον νομοθετικό καθεστώς για κάθε οφειλέτη του Δημοσίου ισχύει ακατάσχετο όριο 1.250 ευρώ για τα ποσά των καταθέσεών του σε έναν λογαριασμό που έχει ανοίξει σε ένα μόνο τραπεζικό ίδρυμα.

Αν ο μηνιαίος μισθός ή η μηνιαία σύνταξη ή άλλο βοήθημα υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ αλλά δεν ξεπερνά τα 1.500 ευρώ, επιτρέπεται η κατάσχεση ποσοστού 50% του τμήματος πάνω από τα 1.000 και μέχρι τα 1.500 ευρώ, ενώ αν το ποσό υπερβαίνει τα 1.500 ευρώ το μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση του συνόλου του υπερβάλλοντος των 1.500 ευρώ ποσού.

■ Παράδειγμα

Αν κάποιος οφειλέτης εισπράττει μισθό 1.600 ευρώ το μήνα, η εφορία μπορεί να του κατάσχει κάθε μήνα το 100% του ποσού άνω των 1.500 ευρώ, δηλαδή 100 ευρώ, συν το 50% της διαφοράς μεταξύ 1.000 και 1.500 ευρώ δηλαδή άλλα 250 ευρώ.

Παναγιώτης Ράγγος 

Λογιστής Φοροτεχνικός Α΄ Τάξης - Οικονομολόγος