Μέχρι και το 2020, η Εφορία θεωρούσε ότι ήταν αρκετή η έκδοση του σημειώματος εντός του έτους στο οποίο παραγράφεται μια υπόθεση, ακόμη και αν το σημείωμα έφτανε στα χέρια του ελεγχόμενου, το επόμενο έτος, μετά τη λήξη της προθεσμίας παραγραφής.

Όμως το ΣτΕ έκρινε ότι, τόσο η έκδοση όσο και η γνωστοποίησή του στον ελεγχόμενο θα πρέπει να γίνεται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου εκάστου έτους και όχι αργότερα.

Αναλυτικότερα οι υποθέσεις που παραγράφονται στις 31 Δεκεμβρίου 2022 είναι οι ακόλουθες:

■ Οι φορολογικές υποθέσεις του φορολογικού έτους 2016 (φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ), για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις ή για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις το αργότερο μέχρι τις 31-12-2021. Οι συγκεκριμένες υποθέσεις υπάγονται στον κανόνα της 5ετούς παραγραφής. Στην ουσία είναι 5+1 έτη, δεδομένου ότι η πενταετής προθεσμία αρχίζει να μετράει, ένα έτος μετά από την εν λόγω φορολογική χρήση. Δηλαδή, για τη χρήση του 2016, η φορολογική δήλωση έπρεπε να υποβληθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2017 και η προθεσμία που έχουν οι φορολογικές αρχές για τη διενέργεια ελέγχου ξεκίνησε να «τρέχει» από την 1-1-2017 και εκπνέει στις 31 Δεκεμβρίου 2022. Όποια επιχείρηση δεν ελεγχθεί για τη χρήση του 2016 μέχρι τις 31η Δεκεμβρίου 2022, δεν θα μπορεί να ελεγχθεί από την 1-1-2023. Σημειώνεται ότι έχουν ήδη παραγραφεί οι υποθέσεις για το έτος 2015 και τα προγενέστερα, εκτός και αν υπάρχουν «συμπληρωματικά στοιχεία».

■ Οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν στο φορολογικό έτος η χρήση του 2013, αλλά οι επιτηδευματίες «ξέχασαν» να υποβάλουν έγκαιρα φορολογικές δηλώσεις και τις υπέβαλαν εντός του 2019. Για τις συγκεκριμένες υποθέσεις η βασική προθεσμία παραγραφής, που είναι 5 χρόνια, έληξε κανονικά στις 31-12-2019 (5+1 έτος από το τη φορολογική χρήση), εφόσον υποβάλλονταν εμπρόθεσμη φορολογική δήλωση. Ωστόσο επειδή υποβλήθηκε εκπρόθεσμη δήλωση το 2019, η προθεσμία παραγραφής επεκτείνεται για μια τριετία ακόμη και φτάνει στα 8 έτη.

■ Οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ της χρήσης του 2011, για τις οποίες προέκυψαν «συμπληρωματικά» στοιχεία. Εφόσον οι φοροελεγκτικές αρχές εντοπίζουν, μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής, «συμπληρωματικά» στοιχεία,  (π.χ. εικονικά τιμολόγια) από τα οποία προκύπτει ότι υπήρξε απόκρυψη εισοδήματος και φοροδιαφυγή, ο χρόνος της μη παραγραφής επεκτείνεται στη δεκαετία. Σημειώνεται ότι από τα συμπληρωματικά στοιχεία εξαιρούνται οι καταθέσεις σε τράπεζες του εσωτερικού.

■ Οι υποθέσεις ΦΠΑ της φορολογικής χρήσης του έτους 2011 για τις οποίες δεν υποβλήθηκε εκκαθαριστική δήλωση ΦΠΑ. Για τις υποθέσεις αυτές ισχύει 10ετής περίοδος παραγραφής που άρχισε να «τρέχει» από την 1η-1-2012 -δηλαδή μετά τη λήξη του έτους 2011 στο οποίο έπρεπε να υποβληθεί η εκκαθαριστική δήλωση- και λήγει την 31η-12-2022.

■ Οι υποθέσεις του έτους 2006. Στις περιπτώσεις που για κάποιο έτος δεν υποβλήθηκε δήλωση φορολογίας εισοδήματος ή υποβλήθηκε εκπρόθεσμη αρχική δήλωση φορολογίας εισοδήματος, η προθεσμία παραγραφής είναι 15ετής. Αυτό σημαίνει ότι η εφορία έχει το δικαίωμα να διενεργήσει ελέγχους και να επιβάλει πρόστιμα και προσαυξήσεις, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2022, για τις υποθέσεις του φορολογικού έτους 2006. Σημειώνεται όμως, ότι, με βάση τη σχετική απόφαση του ΣτΕ, η 15ετία είναι το μέγιστο χρονικό όριο παραγραφής, ακόμη και αν υποβληθεί εκπρόθεσμη δήλωση στο 13, 14, ή 15 έτος, από το έτος υποχρέωσης. Δηλαδή, ενώ μέχρι τώρα, η προθεσμία παραγραφής επεκτεινόταν για μια τριετία στην περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης δήλωσης, το ΣτΕ αποφάσισε ότι η επέκταση της τριετίας δεν μπορεί να εκτείνει τον χρόνο πέραν της 15ετίας.

■ Η νόμιμη διαδικασία

Αξίζει να θυμίσουμε ότι η νόμιμη διαδικασία έχει την εξής βασική σειρά:

• Κοινοποίηση στον φορολογούμενο της πρόσκλησης του φορολογικού ελέγχου και του δελτίου παροχής πληροφοριών, προκειμένου ο φορολογούμενος να μάθει γιατί ελέγχεται και προφανώς να εκθέσει τις απόψεις του επί του θέματος

• Γνωστοποίηση στον φορολογούμενο της δυνατότητας που έχει να υποβάλλει δηλώσεις οικειοθελώς πριν του κοινοποιηθούν οι προσωρινές πράξεις προσδιορισμού φόρου, με τις δυνατότητες που έχει στην εφάπαξ πληρωμή των οικειοθελώς δηλούμενων ποσών

• Κοινοποίηση στον φορολογούμενο των προσωρινών πράξεων προσδιορισμού φόρου, μαζί με το σημείωμα διαπιστώσεων του ελεγκτή. Ο φορολογούμενος μετά τη λήψη των προσωρινών πράξεων έχει στη διάθεσή του τουλάχιστον είκοσι ημέρες για να εκθέσει τις απόψεις του και να ανταπαντήσει επί των προσωρινών πράξεων. Χάνει όμως το δικαίωμα να κάνει οικειοθελείς δηλώσεις

• Κοινοποίηση στον φορολογούμενο των οριστικών πράξεων προσδιορισμού φόρου και της έκθεσης ελέγχου. Ταυτόχρονα, τα ποσά που προέκυψαν βεβαιώνονται στην εικόνα του φορολογούμενου, μαζί με τα πρόστιμα και τις ανάλογες προσαυξήσεις.

• Μετά την κοινοποίηση φορολογούμενος  έχει τη δυνατότητα να προσφύγει επί των πράξεων, εντός του δεσμευτικού ορίου των 30 ημερολογιακών ημερών μετά την κοινοποίηση των οριστικών πράξεων του ελέγχου.

 Η κατάθεση της προσφυγής κατατίθεται στη Δ.Ο.Υ. που εξέδωσε τα αποτελέσματα και απευθύνεται προς τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, η οποία είναι αρμόδια να εξετάσει την προσφυγή εντός 120 ημερών από την κατάθεσή της. Μετά τη Δ.Ε.Δ. έχουν σειρά τα Διοικητικά Δικαστήρια.

Η προαναφερόμενη διαδικασία μπορεί να αλλάζει προσθετικά, αφού μπορεί να προκύψει συμπληρωματικό δελτίο πληροφοριών, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να παρακαμφθεί κάποιο βασικό στάδιο από αυτά. 

Η παράκαμψη, όπως προαναφέραμε, προσθέτει ένα επιπλέον επιχείρημα στην προσφυγή που θα κάνει ο φορολογούμενος, ως προς το μέρος της τυπικής υπόθεσης της διαδικασίας.

Παναγιώτης Ράγγος 

Λογιστής Φοροτεχνικός Α΄ Τάξης - Οικονομολόγος