Το έγκλημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο προβλέπεται από το άρθρο 25 του νόμου 1882/1990 και αποτελεί ένα από τα συνηθέστερα απαντώμενα στις δικαστικές αίθουσες.

Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι κάθε οφειλή προς το Δημόσιο μπορεί να αποτελέσει μέρος του πίνακα χρεών ο οποίος και εν τέλει στηρίζει την κατηγορία: 

• Οφειλές από εκχωρημένα μισθώματα
• Από δάνεια με εγγύηση δημοσίου, από συμβάσεις με το Δημόσιο
• Από φορολογικές οφειλές κτλ. 

Με βάση τις ρυθμίσεις του νέου Ποινικού Κώδικα, ωστόσο, επήλθε μια βασική αλλαγή στη εν λόγω διάταξη:

Πλέον στον πίνακα χρεών δεν υπολογίζονται τα ποσά τα οποία οφείλονται μεν στο Δημόσιο αλλά προέρχονται από αδικήματα φοροδιαφυγής (του άρθρου 66 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας – φοροδιαφυγή κυρίως στο φόρο εισοδήματος και στο ΦΠΑ). 

Με άλλα λόγια, αν κάποιος έχει φοροδιαφύγει, όπως αντιλαμβάνεται τη φοροδιαφυγή ο οικείος νομοθέτης, δεν μπορεί να καταδικαστεί για τα ίδια ποσά και για το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο, αφού αναμένει λογικά την ποινική του δίωξη για το αδίκημα της φοροδιαφυγής (το έγκλημα της φοροδιαφυγής διακρίνεται από αυτό της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο). 

Το έγκλημα της μη καταβολής χρεών τελείται εφόσον το συνολικό ποσό που αποτυπώνεται στον πίνακα χρεών είναι άνω των 100.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένων προστίμων, προσαυξήσεων κτλ.) και εφόσον ο οφειλέτης καθυστερήσει την καταβολή πέραν των 4 μηνών από το χρόνο βεβαίωσης του χρέους. 

Μάλιστα πλέον μάρτυρες εκ μέρους του Δημοσίου δεν παρίστανται στα ακροατήρια παρά μόνο αρκούνται οι αρμόδιες Δ.Ο.Υ στην αποστολή ενημερωτικού σημειώματος με τα οφειλόμενα τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή χρηματικά ποσά (ενίοτε η αποστολή γίνεται την ίδια ημέρα της συζήτησης της υπόθεσης στο ακροατήριο ή ορισμένες φορές και μετά από αυτή, το οποίο φυσικά στερείται πρακτικού αποτελέσματος –

■ Η σχετική διάταξη νόμου

Η εμφάνιση του μάρτυρα στο ακροατήριο δεν είναι υποχρεωτική, εφόσον έχει λάβει χώρα έγγραφη ενημέρωση του αρμόδιου εισαγγελέα ή του δικαστηρίου εκ μέρους της Δ.Ο.Υ. σχετικά με τη διαδικαστική εξέλιξη της οφειλής, τρεις τουλάχιστον ημέρες πριν από τη δικάσιμο. 

Επίσης σπάνια το Δημόσιο προχωράει σε παράσταση προς υποστήριξη της κατηγορίας στις περιπτώσεις του συγκεκριμένου αδικήματος (δηλ σε παράσταση με δικαστικό αντιπρόσωπο). Τούτο  διότι το συγκεκριμένο αδίκημα κρίνεται χαμηλότερης απαξίας από τα αδικήματα της φοροδιαφυγής που συνήθως ενέχουν και το στοιχείο της παραπλάνησης της φορολογικής αρχής. 

■ Η διατύπωση της εν λόγω διάταξης που τυποποιεί το συγκεκριμένο αδίκημα έχει ως εξής:

• Όποιος δεν καταβάλλει τα βεβαιωμένα στη Φορολογική Διοίκηση χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων (4) μηνών τιμωρείται με ποινή φυλάκισης:

1.  Ενός (1) τουλάχιστον έτους, εφόσον το συνολικό χρέος από κάθε αιτία, συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους τόκων ή προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών, υπερβαίνει το ποσό "των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ".

 2. Τριών (3) τουλάχιστον ετών, εφόσον το συνολικό χρέος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ανωτέρω περίπτωση α, υπερβαίνει το ποσό  "των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ.

■ Προσφυγή στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών

Εφόσον ένας φορολογούμενος αμφισβητεί το χρέος, δηλαδή το ύψος του ποσού που του έχουν καταλογίσει οι φορολογικές αρχές, έχει το δικαίωμα να προσφύγει στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και εν συνεχεία, σε περίπτωση μη δικαίωσης από τη ΔΕΔ, και στα διοικητικά δικαστήρια, οπότε μέχρι την έκδοση οριστικής δικαστικής απόφασης οι διαδικασίες επιβολής των ποινικών.

Παναγιώτης Ράγγος 

Λογιστής Φοροτεχνικός Α΄ Τάξης - Οικονομολόγος