Η νέα διάταξη, που αναμένεται να κατατεθεί το επόμενο διάστημα στη Βουλή, προβλέπει πως όλα τα ενοίκια, είτε αφορούν κύρια κατοικία είτε επαγγελματική στέγη, θα εξοφλούνται υποχρεωτικά ηλεκτρονικά μέσω τραπεζικού συστήματος.
Όπως ανέφερε χθες ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης για τους μεν ενοικιαστές, η εξόφληση του ενοικίου με πληρωμή σε τράπεζα αποτελεί προαπαιτούμενο για την οικονομική τους ενίσχυση που αφορά τη στέγη.
Τι αλλάζει στις μισθώσεις και από πότε
Η εφαρμογή προβλέπεται από 1/1/2026 ώστε όλοι οι εμπλεκόμενοι –ιδιοκτήτες, ενοικιαστές και επιχειρηματίες– να προσαρμοστούν εγκαίρως. Το νέο καθεστώς αναμένεται να φέρει αλλαγές στη σχέση εκμισθωτών και μισθωτών, περιορίζοντας τη χρήση μετρητών και αυξάνοντας τον έλεγχο των εισοδημάτων μέσω διασταυρώσεων από την ΑΑΔΕ.
Ειδικότερα, οι αλλαγές που έρχονται από το 2026 αφορούν τους ενοικιαστές, ιδιοκτήτες και τις επιχειρήσεις. Θα υπάρχουν συνέπειες;
Συγκεκριμένα:
→ Ενοικιαστές
Όσοι ενοικιαστές δεν καταβάλουν το ενοίκιο για κύρια και φοιτητική κατοικία μέσω τραπεζών, δεν θα λαμβάνουν την επιδότηση ενοικίου που θα πιστώνει το κράτος κάθε Νοέμβριο στον τραπεζικό λογαριασμό των δικαιούχων.
→ Ιδιοκτήτες
Όσοι ιδιοκτήτες νοικιάζουν ακίνητα και εισπράττουν τα μισθώματα σε μετρητά θα χάνουν την έκπτωση 5%, η οποία υπολογίζεται αυτόματα χωρίς δικαιολογητικά στο ακαθάριστο εισόδημα από τα ενοίκια. Επίσης, θα χάνουν την φοροαπαλλαγή έως 16.000 ευρώ σε βάθος πενταετίας, η οποία προβλέπεται για ανακαινίσεις ακινήτων, καθώς προϋπόθεση είναι οι πληρωμές να γίνουν με ηλεκτρονικά μέσα, όπως κάρτα ή τραπεζική μεταφορά, και να εκδοθούν νόμιμα παραστατικά στα οποία θα αναγράφονται αναλυτικά το είδος των εργασιών ή των υλικών, η αξία τους, τα στοιχεία του ιδιοκτήτη και του ακινήτου.
→ Επιχειρήσεις
Το μέτρο ισχύει για τις επιχειρήσεις αλλά ενισχύεται περαιτέρω καθώς όσες επιχειρήσεις καταβάλλουν επαγγελματικό ενοίκιο χωρίς τραπεζική πληρωμή, δεν θα έχουν τη δυνατότητα να εκπέσει ως δαπάνη από τα έσοδά τους. Για παράδειγμα, μία επιχείρηση που πληρώνει 1000 ευρώ ενοίκιο μηνιαίως, αν δεν το κάνει μέσω τράπεζας, θα χάνει 12.000 ευρώ εκπιπτόμενων εξόδων από τα ακαθάριστα έσοδά της, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η φορολογική της επιβάρυνση.
Η θέση της ΠΟΜΙΔΑ
Η ΠΟΜΙΔΑ από την πλευρά της αποδέχεται κατ’ αρχήν το μέτρο, τονίζοντας ότι συμβάλλει στον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Ωστόσο, εκφράζει έντονες ανησυχίες για τους ηλικιωμένους ιδιοκτήτες, καθώς και για όσους ζουν σε περιοχές χωρίς πρόσβαση σε τραπεζικά καταστήματα. Ζητεί να εξαιρεθούν οι μισθώσεις έως 500 ευρώ, οι ιδιοκτήτες που δεν διαθέτουν ψηφιακές δεξιότητες ή τραπεζικούς λογαριασμούς, αλλά και οι λογαριασμοί μισθωμάτων από το καθεστώς κατασχέσεων λόγω χρεών. Ακόμα, προτείνει να υπάρξει ρήτρα συνέπειας για τους συνεπείς ενοικιαστές και προστασία για τους ιδιοκτήτες που πληρώνονται κανονικά, αλλά απειλούνται από ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο.
Γιατί γίνονται όλα αυτά;
Όλα αυτά σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις γίνονται για τον περιορισμό του “μαύρου” χρήματος.
Τι θα ισχύσει για την επιστροφή του ενοικίου
Στο πλαίσιο του νέου νομοσχεδίου του Υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Διασφάλιση δημοσιονομικής ισορροπίας: Μεταρρύθμιση πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης», προβλέπεται η αυτόματη καταβολή της επιστροφής ενοικίου.
Η διαδικασία θα γίνεται χωρίς την ανάγκη υποβολής αίτησης, με μοναδική προϋπόθεση τη σωστή συμπλήρωση του αριθμού μισθωτηρίου στη φορολογική δήλωση (στο πεδίο κωδικός 081 του Ε1).
Η επιστροφή θα καταβάλλεται ετησίως κάθε 30 Νοεμβρίου και θα αντιστοιχεί στο 1/12 του συνολικού ενοικίου που έχει καταβληθεί το προηγούμενο έτος. Για όσους δικαιούχους δεν έχουν συμπληρώσει τον αριθμό μισθωτηρίου στη δήλωσή τους, δίνεται η δυνατότητα να υποβάλουν τροποποιητική δήλωση χωρίς πρόστιμο έως τις 15 Ιουλίου, με παράταση έως τις 30 Σεπτεμβρίου για όσους δεν προλάβουν.
Ο υπολογισμός του ποσού γίνεται αυτόματα βάσει των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος του προηγούμενου φορολογικού έτους, όπως αυτές είναι καταχωρημένες έως το τέλος Σεπτεμβρίου του έτους καταβολής.
Κίνδυνοι αποκλεισμού και νομικές επιπτώσεις
Εκπρόσωποι του κλάδου φοροτεχνικών εκφράζουν ανησυχίες για την ευθύνη που φορτώνεται αποκλειστικά στους φορολογούμενους, καθώς η μη σωστή συμπλήρωση των στοιχείων μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμό από την επιδότηση, ακόμα και αν δεν υπάρχουν εισοδηματικές ή περιουσιακές αποκλίσεις.
Επιπλέον, σε περίπτωση λάθους ή ακούσιου σφάλματος στην καταβολή της επιστροφής, προβλέπεται επιστροφή του ποσού με τόκους, ενώ ο δικαιούχος θα αποκλείεται από το πρόγραμμα για τρία χρόνια, γεγονός που δημιουργεί κλίμα αβεβαιότητας και ανασφάλειας, ειδικά όταν τα στοιχεία τροποποιούνται εκ των υστέρων από την ΑΑΔΕ ή τον εκμισθωτή.
Τα Εισοδηματικά κριτήρια και όρια επιστροφής ενοικίου
Η επιδότηση αφορά την κύρια και τη φοιτητική κατοικία. Το ανώτατο ποσό για την κύρια κατοικία είναι 800 ευρώ, συν 50 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο μέλος, ενώ για φοιτητική κατοικία το ανώτατο όριο είναι επίσης 800 ευρώ.
Τα εισοδηματικά όρια διαμορφώνονται ως εξής:
→ Άγαμοι: έως 20.000 ευρώ ετησίως
→ Έγγαμοι χωρίς παιδιά: έως 28.000 ευρώ
→ Έγγαμοι με παιδιά: 28.000 ευρώ + 4.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο παιδί
→ Μονογονεϊκές οικογένειες: 31.000 ευρώ + 5.000 ευρώ για κάθε επιπλέον παιδί
Η νέα ρύθμιση αναμένεται να καλύψει το 80% των νοικοκυριών, με συνολικό ετήσιο κόστος 230 εκατ. ευρώ και περίπου 1.188.000 δικαιούχους, βάσει των φορολογικών δηλώσεων του 2024 για τα εισοδήματα του 2023. Η καταβολή της επιδότησης θα γίνεται απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς χωρίς φορολόγηση ή συμψηφισμό με τυχόν οφειλές.
Η προθεσμία για τις τροποποιητικές δηλώσεις για την προσθήκη του αριθμού μισθωτηρίου
Η διάταξη για τη διαδικασία καταβολής ενός ενοικίου στους δικαιούχους συμπεριλαμβάνεται στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «Διασφάλιση δημοσιονομικής ισορροπίας: Μεταρρύθμιση πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης».
Η διαδικασία για την είσπραξη ενός ενοικίου από τους δικαιούχους στις 30 Νοεμβρίου κάθε έτους είναι η εξής:
→ Η μόνη προϋπόθεση είναι να έχει συμπληρωθεί ο αριθμός μισθωτηρίου στη φορολογική δήλωση
Όσοι από τους δικαιούχους δεν έχουν συμπληρώσει τον αριθμό μισθωτηρίου στο αντίστοιχο εικονίδιο της δήλωσης (κωδικός 081) θα έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν χωρίς κανένα πρόστιμο ως τις 15 Ιουλίου, υποβάλλοντας τροποποιητική δήλωση
Ακόμη και για όσους δεν προλάβουν αυτή την ημερομηνία (15/7/2025) έχει ήδη προβλεφθεί η χρονική ευχέρεια να το κάνουν ως τις 30 Σεπτεμβρίου
Σε κάθε περίπτωση, η υποβολή δήλωσης τροποποιητική πληροφοριακού χαρακτήρα δεν έχει πρόστιμο
Ο υπολογισμός του ενοικίου γίνεται αυτόματα με βάση τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του μισθωτή του εκάστοτε προηγούμενου φορολογικού έτους, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Σεπτεμβρίου του έτους καταβολής. Άρα, ως τις 30 Σεπτεμβρίου 2025.
Πιστοποιημένος Εσωτερικός Ελεγκτής
