Η Ομάδα Εργασίας φαίνεται να έχει κατασταλάξει στις αλλαγές στην περίπτωση που δεν υπάρχει διαθήκη, προκειμένου να ολοκληρώσει το έργο της στο τέλος Ιουνίου και να παραδώσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο νόμο για το νέο κληρονομικό δίκαιο, που θα εκσυγχρονιστεί μετά από 80 και πλέον χρόνια.

Οι αλλαγές όταν δεν υπάρχει διαθήκη

Η Ομάδα Εργασίας φέρεται να έχει καταλήξει σε σημαντικές αλλαγές στην περίπτωση μη ύπαρξης διαθήκης.

Συγκεκριμένα, αναμένεται να προβλεφθεί για πρώτη φορά με ρητή διάταξη και στο πλαίσιο του κληρονομικού δικαίου ότι ο επιζών σύντροφος με σύμφωνο συμβίωσης εξομοιώνεται πλήρως με τον σύζυγο από γάμο στις περιπτώσεις εκείνες που ο κληρονομούμενος δεν άφησε διαθήκη, ενώ δεν καταργούνται τα κληρονομικά δικαιώματα των γονέων και οι τάξεις – ρίζες στη διαδοχή των κληρονομικών δικαιωμάτων.

Μία από τις σκέψεις της Ομάδας Εργασίας είναι στην εξ αδιαθέτου διαδοχή να αυξηθεί το κληρονομικό μερίδιο του συζύγου από γάμο ή του συντρόφου από σύμφωνο συμβίωσης στην περιουσία του κληρονομούμενου. Αντίθετα, σε περίπτωση που έχει κατατεθεί αγωγή διαζυγίου για βάσιμο λόγο πριν από τον θάνατο του κληρονομούμενου ή έχει μεσολαβήσει λύση του συμφώνου συμβίωσης, ο επιζών σύζυγος ή σύντροφος αποκλείεται από το μοίρασμα της περιουσίας του διαθέτη.

Μία από τις κρίσιμες αλλαγές που συζητούνται είναι και το ζήτημα για τα κληρονομικά δικαιώματα που μπορεί να έχει το πρόσωπο εκείνο, ανεξαρτήτως φύλου, που συζούσε σε ελεύθερη σχέση με τον κληρονομούμενο. Και αυτό γιατί, όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές, η ελεύθερη ένωση, χωρίς να περιβάλλεται οποιονδήποτε τύπο, θρησκευτικό ή πολιτικό γάμο, σύμφωνο συμβίωσης, είναι ένα «μοντέλο» οικογένειας που μπορεί κανείς να αγνοήσει στο πλαίσιο μιας τόσο εμβληματικής μεταρρύθμισης που θα πρέπει να αντέξει στο χρόνο.

Επίσης εξετάζεται επίσης τι είδους κληρονομικά δικαιώματα μπορεί να έχει και ένα πρόσωπο, ανεξαρτήτως φύλου, που ζούσε σε ελεύθερη ένωση με τον θανόντα. Μια τέτοια ρύθμιση μελετάται και τίθεται υπό συζήτηση με στόχο, μετά τον θάνατο του ενός εκ των δύο μελών της ελεύθερης ένωσης, να μην επέλθει αιφνίδια αλλαγή στη ζωή του επιζώντος, αλλά να μπορεί για ένα χρονικό διάστημα, που δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί, να κάνει χρήση των συγκεκριμένων αντικειμένων, όπως είναι η οικοσκευή, ή ακόμα και να διαμένει στο σπίτι όπου ζούσαν μαζί.

Από την επεξεργασία των διατάξεων του νέου κληρονομικού δικαίου, για την Ομάδα Εργασίας ξεχωριστό κεφάλαιο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, που ακουμπάει μία ακόμα πτυχή της σύγχρονης κοινωνίας, είναι αυτό που αφορά δικαιώματα όσων έχουν αναλάβει τη φροντίδα ηλικιωμένων, που μπορεί να είναι συγγενείς ή τρίτα πρόσωπα. Σε αυτό το κομμάτι εξετάζεται το ενδεχόμενο ο κληρονομούμενος να καταλείπει, για παράδειγμα, ένα χρηματικό ποσό σε φροντιστές, οι οποίοι αποδεδειγμένα διέθεταν χρόνο και χρήμα στη φροντίδα ηλικιωμένων για ικανό χρονικό διάστημα, χωρίς ανταλλάγματα όσο εκείνοι ήταν εν ζωή.

Παναγιώτης Ράγγος