Το κενό ΦΠΑ (Vat Gap) δείχνει τον φόρο που οφείλεται, αλλά δεν καταλογίζεται. Το κενό ΦΠΑ επίσης αποτυπώνει τη διαφορά ανάμεσα στον φόρο που καταλογίζεται και στον φόρο που τελικά εισπράττεται.
Δηλαδή το κενό ΦΠΑ δείχνει τον φόρο που δεν εισπράττεται λόγω της ελλιπούς εθελοντικής συμμόρφωσης των πολιτών ή και λόγω της καθυστερημένης ή μη καταβολής του φόρου. Ακόμη, το κενό ΦΠΑ δείχνει το αποτέλεσμα της φορολογικής πολιτικής που ασκείται. Δηλαδή το κενό ΦΠΑ δείχνει τη διαφορά ανάμεσα στον φόρο που δεν απαιτείται λόγω των νομοθετικών επιλογών, π.χ. απαλλαγές, εξαιρέσεις, χαμηλότεροι συντελεστές, ερμηνείες της φορολογικής διοίκησης, σε σχέση με εκείνον που θα μπορούσε να απαιτηθεί σύμφωνα με τους γενικούς κανόνες ΦΠΑ.
Το κενό ΦΠΑ αντικατοπτρίζει τη φορολογική συμμόρφωση, δείχνει τη φορολογική ηθική της κοινωνίας μας. Δηλαδή, δείχνει τις αντιλήψεις και τις στάσεις των φορολογουμένων για την πληρωμή φόρων ή, αντίθετα, για τη φοροαποφυγή και τη φοροδιαφυγή.
Υπάρχει λύση;
Εξαρτάται από την λειτουργία της φορολογικής διοίκησης και συγκεκριμένα την ικανότητά της να προβλέπει και στη συνέχεια να μειώνει την απώλεια φορολογικών εσόδων εξαιτίας του κενού συμμόρφωσης. Η μείωση του φορολογικού κενού δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την ουσιαστική εφαρμογή ενός ευρέος προγράμματος μέτρων για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων.
Επίσης βασικό συστατικό είναι η σχέση εμπιστοσύνης προς τον κρατικό μηχανισμό. Η εμπιστοσύνη του φορολογούμενου ότι το κράτος του παρέχει κοινωνική δικαιοσύνη. Αν ισχύσει αυτή η σχέση βοηθά στη φορολογική συμμόρφωση - και άρα στη μείωση του φορολογικού κενού.
Γιατί είναι πρόβλημα;
Tο φορολογικό κενό στον ΦΠΑ περιορίζει τους δημοσιονομικούς πόρους του κράτους, οδηγεί στην επιβολή υψηλών συντελεστών φορολογίας ή στην επιβολή άλλων φόρων προκειμένου να αποκατασταθεί η απώλεια εσόδων ΦΠΑ, δημιουργεί στρέβλωση στους όρους του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων και επιβαρύνει άνισα τους συνεπείς φορολογούμενους σε σχέση με τους μη συνεπείς.
Πόσο έχει μειωθεί το κενό ΦΠΑ και σε ποιο όριο πρέπει να βρίσκεται;
Με βάση την έκθεση της Κομισιόν, το έλλειμμα ΦΠΑ το 2022 διαμορφώθηκε στο 13,7% του VTTL (θεωρητικά προσδοκώμενα έσοδα υπό πλήρη συμμόρφωση) έναντι 29,1% το 2018 και 17,5% το 2021, συνεχίζοντας την πτωτική του πορεία.
Βασικός στόχο της χώρας μας είναι το κενό ΦΠΑ να φτάσει στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή στο 9%.
Είναι εφικτός αυτός ο στόχος;
Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών και την ΑΑΔΕ αυτός ο στόχος θα επιτευχθεί χάρη στη διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές, τη χρήση του συστήματος myData και με τα νέα ψηφιακά όπλα, που θα ριχθούν στη μάχη ενάντια στη φοροδιαφυγή όπως την επέκταση των υποχρεωτικών Ηλεκτρονικών Τιμολογίων, του Ψηφιακού Δελτίου Αποστολής και του Ψηφιακού Πελατολογίου.
Θα τονίσουμε όμως για μία ακόμη φορά ότι το μεγάλο στοίχημα είναι η αποκατάσταση της σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ πολίτη – κράτους. Δυστυχώς όλες οι έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης. Κανένας δεν εμπιστεύεται το κράτος για τίποτα.
Δυστυχώς αυτό το συμπέρασμα δεν έχει κομματικό πρόσημο, δεν αφορά ιδεολογίες ή πολιτική τοποθέτηση, είναι ένας οριζόντιος καρκίνος που ανατροφοδοτείται και μεγαλώνει στο διηνεκές. Η έλλειψη εμπιστοσύνης γεννά κυνισμό που γεννά αδιαφορία που επιτείνει την ανικανότητα που εντείνει την έλλειψη εμπιστοσύνης. Για να σπάσει ο κύκλος χρειάζονται ραγδαίες αλλαγές σε πρόσωπα, αντιλήψεις, πολιτικές και βεβαίως στην συμπεριφορά των πολιτών στην κοινωνία.
Θέλουμε αλλαγές;
“Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν”
Τα συμπεράσματα δικά σας…
Πιστοποιημένος Εσωτερικός Ελεγκτής
