Μπήκαμε στον τελευταίο μήνα του 2024 και οι φορολογούμενοι θα πρέπει μέσα στις πολλές φορολογικές υποχρεώσεις που έχουν, να μαζέψουν ηλεκτρονικά και τις ανάλογες αποδείξεις.
Αποδείξεις σύμφωνα με τα εισοδήματα που θα δηλώσουν για το φορολογικό έτος 2024. Θα πρέπει να καλύψουν το 30% του ετήσιου εισοδήματός τους.
Εάν έως τις 31-12-2024 δεν έχουν καλύψει το 30% του ετησίου εισοδήματός τους από τις πηγές αυτές με ηλεκτρονικές πληρωμές δαπανών, κινδυνεύουν να κληθούν να καταβάλουν από τα μέσα του 2025 και μετά επιπλέον φόρο, ίσο με το 22% της ακάλυπτης διαφοράς.
- Τι ισχύει
Αναλυτικά, οι διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 15 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013), που ισχύουν και για το φορολογικό έτος 2024, προβλέπουν τα εξής:
→ Κάθε φορολογούμενος που είναι μισθωτός, συνταξιούχος, κατά κύριο επάγγελμα αγρότης ή αυτοαπασχολούμενος, καθώς και κάθε φορολογούμενος με εισοδήματα από ενοίκια ακινήτων πρέπει να έχει πραγματοποιήσει έως το τέλος του τρέχοντος έτους δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με ποσοστό 30% του ετήσιου ατομικού πραγματικού εισοδήματός του. Οι δαπάνες αυτές, για να αναγνωριστούν, θα πρέπει να εξοφληθούν με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (προπληρωμένες κάρτες, πληρωμές μέσω e-banking κ.λπ.) και να έχουν εκδοθεί γι’ αυτές και οι σχετικές αποδείξεις λιανικών συναλλαγών.
→ To ανώτατο όριο του ποσού των δαπανών που πρέπει να έχει εξοφληθεί έως το τέλος του τρέχοντος έτους με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ανέρχεται σε 20.000 ευρώ.
→ Όσοι φορολογούμενοι θα έχουν πραγματοποιήσει εντός του 2024 δαπάνες για πληρωμές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, για τοκοχρεολυτικές δόσεις δανείων και για ενοίκια, οι οποίες υπερβαίνουν αθροιστικά το 60% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος, πρέπει να καλύψουν ποσοστό όχι 30% αλλά 20% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος με δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Προϋπόθεση, όμως, για να ισχύσει αυτό το μειωμένο ποσοστό είναι οι δαπάνες για φόρους, δάνεια και ενοίκια να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
→ Σε κάθε φορολογούμενο του οποίου έχει κατασχεθεί τραπεζικός λογαριασμός, το απαιτούμενο όριο δαπανών περιορίζεται κατ’ ανώτατο όριο στις 5.000 ευρώ.
→ Στις δαπάνες που λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη ποσοστού έως 30% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος περιλαμβάνονται τα περισσότερα από τα καθημερινά, μηνιαία και ετήσια έξοδα κάθε νοικοκυριού, όπως οι δαπάνες για αγορές τροφίμων, ποτών, ρούχων, παπουτσιών, κλινοσκεπασμάτων, χαρτικών ειδών, τσιγάρων, ειδών υγιεινής και καθαριοτητας, για αγορές ηλεκτρικών, ηλεκτρονικών συσκευών, επίπλων και άλλων διαρκών ειδών οικιακής χρήσης, οι δαπάνες για παντός είδους υπηρεσίες επισκευών, καθώς και τα έξοδα για πληρωμές λογαριασμών ΔΕΚΟ και κοινοχρήστων, για δίδακτρα, νοσήλια και ασφάλιστρα. Εξαιρούνται οι πληρωμές για ενοίκια, δάνεια, φόρους και τέλη υπέρ του Δημοσίου, καθώς και οι δαπάνες για αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, δικύκλων (πλην ποδηλάτων), σκαφών, αεροπλάνων, αεροσκαφών, αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων (μετοχών, ομολόγων κ.λπ.).
- Τι ισχύει για τις ιατρικές επισκέψεις
Οι δαπάνες για ιατρικές επισκέψεις υπολογίζονται εις διπλούν για την κάλυψη του 30% του εισοδήματος. Συγκεκριμένα, λαμβάνονται υπόψη στο 200% της αξίας τους οι δαπάνες για την καταβολή αμοιβών σε ιατρούς, οδοντίατρους, ορθοδοντικούς, οστεοπαθητικούς, χειροπράκτες, οφθαλμίατρους, χειροποδιστές και ποδολόγους.
- Πότε επιβάλλεται επιπλέον φόρος 22%
Ο φορολογούμενος ο οποίος δεν θα καταφέρει να πραγματοποιήσει το απαιτούμενο συνολικό ποσό ηλεκτρονικών πληρωμών δαπανών θα είναι εκτεθειμένος στον κίνδυνο να φορολογηθεί με 22% για το «ακάλυπτο» ποσό. Π.χ. σε περίπτωση που το ετήσιο ατομικό εισόδημα ενός φορολογούμενου ανέρχεται σε 15.000 ευρώ και το ποσοστό που πρέπει να καλύψει είναι 30%, το απαιτούμενο ποσό δαπανών έτους 2024 ανέρχεται σε 4.500 ευρώ (15.000 ευρώ Χ 30%). Αν ο φορολογούμενος που έχει αυτό το εισόδημα πραγματοποιήσει συνολικό ποσό ηλεκτρονικών πληρωμών δαπανών 2.000 ευρώ, τότε κινδυνεύει να χρεωθεί με επιπλέον φόρο 22% επί της «ακάλυπτης» διαφοράς των 2.500 ευρώ, δηλαδή με επιπλέον 550 ευρώ (2.500 ευρώ Χ 22%).
Tα αποδεικτικά στοιχεία για την εξόφληση των καταναλωτικών δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής τα έχουν στη διάθεσή τους οι τράπεζες, οι οποίες κάθε χρόνο, λίγο πριν από την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, ενημερώνουν την ΑΑΔΕ για τα ακριβή ποσά ηλεκτρονικών πληρωμών που έκανε κάθε φορολογούμενος το εκάστοτε προηγούμενο έτος. Έτσι, κατά την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων τα ποσά αυτά είναι ήδη προσυμπληρωμένα στους σχετικούς κωδικούς του βασικού φορολογικού εντύπου Ε1 (049 και 050 του πίνακα 7).
Αν το άθροισμα των ποσών που θα έχουν κοινοποιήσει οι τράπεζες στην ΑΑΔΕ δεν καλύπτει το 30%, ο φορολογούμενος έχει δικαίωμα να τροποποιήσει το προσυμπληρωμένο ποσό που θα αναγράφεται στον σχετικό κωδικό της δήλωσής του (049 ή 050 του πίνακα 7), δηλώνοντας ένα μεγαλύτερο ποσό, που αντιστοιχεί στο 30% του εισοδήματός του, και να αποφύγει την επιπλέον χρέωση με 22% επί της ακάλυπτης διαφοράς. Για τη διαφορά όμως αυτή (μεταξύ του αθροίσματος των ποσών που θα έχουν κοινοποιήσει οι τράπεζες και του ποσού που θα έχει αναγράψει στον κωδικό αυτόν) -η οποία μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι κάποιες δαπάνες που έγιναν με ηλεκτρονικά μέσα δεν θα έχουν αποσταλεί στην ΑΑΔΕ από τις τράπεζες, ο φορολογούμενος θα πρέπει να έχει μεριμνήσει ώστε να έχει στη διάθεσή του τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, δηλαδή τις χάρτινες αποδείξεις πραγματοποίησης των δαπανών και τα χαρτάκια που αποδεικνύουν την πληρωμή μέσω POS ή αντίγραφα κινήσεων πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών του, ώστε να μπορεί να προσκομίσει τα δικαιολογητικά αυτά σε περίπτωση που κληθεί για έλεγχο από την αρμόδια φοροελεγκτική υπηρεσία.
- Οι εξαιρέσεις από την συλλογή των αποδείξεων
Από την υποχρέωση να καλύψουν το 30% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος με δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής εξαιρούνται πλήρως:
→ Φορολογούμενοι 70 ετών και άνω.
→ Άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.
→ Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
→ Φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του ΕΟΧ που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.
→ Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.
→ Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
→ Oι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
* Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.
→ Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
→ Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).
→ Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.
→ Οι φυλακισμένοι.
- Τι ισχύει για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους
Η βάση υπολογισμού για το 2024 είναι το ποσό των 11.620 ευρώ προσαυξανόμενο με τριετίες (10% έως 30% η τριετία), προσαύξηση λόγω τζίρου (5%), προσαύξηση προσωπικού (10%) κτλ. Αυτό προκύπτει μετά την νέα αύξηση στον κατώτατο μικτό μισθό των εργαζομένων που επήλθε την 1η Απριλίου 2024. Το ποσό υπολογισμού είναι στα 830 μηνιαίως. Το μηνιαίο ποσό πολλαπλασιάζεται επί 14 μήνες για να προκύψει το ετήσιο τεκμαρτό ποσό (830 ευρώ Χ 14 μήνες).
Μία παγίδα πρόσθετης επιβάρυνσης, πέραν του αυξημένου φόρου που θα κληθούν να πληρώσουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι, είναι η συλλογή των αποδείξεων που θα πρέπει να έχουν συγκεντρώσει μέχρι το τέλος του έτους και συγκεκριμένα έως την 31η Δεκεμβρίου 2024.
Πλέον από το έτος 2023 που ψηφίστηκε και εφαρμόστηκε ο νέος τεκμαρτός υπολογισμός, η κάλυψη των αποδείξεων θα υπολογίζεται στο τεκμαρτό εισόδημα,, όταν αυτό είναι υψηλότερο. Υπερτερεί δηλαδή το τεκμαρτό του πραγματικού εισοδήματος.
Επομένως, σε περίπτωση που το τεκμαρτό εισόδημα υπερτερεί του πραγματικού, υψηλότερα θα είναι και τα ποσά των αποδείξεων που θα πρέπει να έχουν συγκεντρώσει με ηλεκτρονικό τρόπο.
- Παράδειγμα
Έστω ελεύθερος επαγγελματίας δήλωσε το έτος 2024 εισόδημα βάση των βιβλίων του 8.000 ευρώ. Αν υποθέσουμε ότι τα ίδια ήταν τα εισοδήματά του το 2023, θα έπρεπε να συγκεντρώσει αποδείξεις 2.400 ευρώ (8.000 Χ 30%).
Έστω στο παράδειγμά μας ο ελεύθερος επαγγελματίας ασκεί τη δραστηριότητα 20 έτη και δεν έχει προσωπικό, τότε με βάση τον νέο τρόπο υπολογισμού θα πρέπει να δηλώσει εισοδήματα 11.620 + 3.614,52 (30% προσαύξηση 3 τριετιών). Σύνολο εισοδήματος 15.466,22 ευρώ.
Με βάση το ποσό των 15.466,22 ευρώ, θα πρέπει να συγκεντρώσει αποδείξεις 4.640 ευρώ. Επομένως μέσα σε 1 μήνα θα πρέπει να «τρέξει» ώστε να συλλέξει επιπλέον αποδείξεις 2.240 ευρώ (4.640 – 2.400).
Αν δεν μπορέσει να τις «μαζέψει», θα πληρώσει πέναλτι φόρου 493 ευρώ (2.240 Χ 22%).
- Σενάριο για αλλαγές
Διπλασιασμό της έκπτωσης φόρου με αποδείξεις από τους κλάδους επαγγελματιών στους οποίους παρατηρείται υψηλή φοροδιαφυγή, μελετά το υπουργείο Οικονομικών, στο πλαίσιο αναμόρφωσης του «χάρτη» των φοροαπαλλαγών και των εκπτώσεων για ηλεκτρονικές πληρωμές.
Το σενάριο που εξετάζεται προβλέπει αύξηση του «φόρο-κινήτρου» για ηλεκτρονικές πληρωμές στις 4.400 ευρώ (από 2.200 ευρώ). Ακόμα συζητείται η διεύρυνση του καταλόγου με τα τεχνικά επαγγέλματα που «ξεκλειδώνουν» μεγαλύτερες εκπτώσεις φόρου, αλλά και η χρονική επιμήκυνση του μέτρου το οποίο κανονικά λήγει το 2025.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι το μέτρο της έκπτωσης φόρου έως 2.200 ευρώ με αποδείξεις από 20 κατηγορίες επαγγελματιών δεν απέδωσε τα αναμενόμενα και εκ των πραγμάτων θα πρέπει να αντικατασταθεί από ένα νέο, το οποίο θα αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για τους φορολογούμενους προκειμένου να πληρώνουν με κάρτα και όχι με μετρητά.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, όλες οι αποφάσεις για την ενίσχυση και την διάρκεια των φορολογικών κινήτρων θα ληφθούν με βάση την δημοσιονομική απόδοση.
Πάντως μέχρι να υλοποιηθούν οι εξεταζόμενες αλλαγές, μεγάλη προσοχή στην συλλογή των αποδείξεων. Τα λάθη πληρώνονται…