Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, που τέθηκε σε εφαρμογή με τον νόμο 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας, είναι εγγύηση για την τήρηση του ωραρίου του εργαζομένου, για τις υπερωρίες, για την ορθή εφαρμογή της διευθέτησης του χρόνου εργασίας.

Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό εργαλείο που επιτρέπει να καταγράφονται με απόλυτη ακρίβεια και σε πραγματικό χρόνο οι ώρες εργασίας όλων των μισθωτών, σύμφωνα με πάγιο αίτημα της ΓΣΕΕ.

Μέσω της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, το αναβαθμισμένο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο για το ωράριο εργασίας των εργαζομένων και χαρακτηρίζει αυτόματα κάθε ώρα εργασίας ως κανονικό ωράριο – υπερεργασία, υπερωρία ή διευθέτηση, όπως επίσης τα διαλείμματα, τα ρεπό, τις άδειες, μεταξύ άλλων.

Η ψηφιακή κάρτα εργασίας όμως, λύνει όλα τα προβλήματα;

H απάντηση είναι σαφώς πως όχι. Υπάρχουν ήδη καταγγελίες εργαζομένων που δηλώνουν κακή χρήση της κάρτας από την πλευρά πολλών εργοδοτών. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με αυτές τις καταγγελίες, γίνεται κακή χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας από τις επιχειρήσεις, που εφευρίσκουν συνεχώς έξυπνους τρόπους καταστρατήγησης της τήρησης του μέτρου, που από τις αρχές του χρόνου εφαρμόζεται πιλοτικά, σε βιομηχανία και εμπόριο. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η πιλοτική περίοδος λήγει την 1η Απριλίου για τη Βιομηχανία και τη 2α Μαΐου για το λιανικό εμπόριο (σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα εξαγγελίες).

Ø  Τα προβλήματα

Σύμφωνα με τις καταγγελίες των εργαζομένων θα αναφερθούν μερικά από τα προβλήματα που ήδη έχουν εμφανιστεί και είναι τα εξής:

• Εργαζόμενοι που δουλεύουν για λογαριασμό τρίτων εταιρειών (shop in a shop) σε καταστήματα καλλυντικών, εμπορικών κέντρων, spa, κέντρων αισθητικής, αρωματοπωλείων, κ.λπ., δεν χτυπάνε ψηφιακή κάρτα εργασίας, καθώς οι εργοδότες τους δεν τους παρέχουν τα απαιτούμενα tablet με τη σχετική εφαρμογή.
• Εταιρείες super markets, logistics, πολυκαταστημάτων, δεν παρέχουν τη δυνατότητα εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας στο προσωπικό εργολάβων που απασχολούν στις αποθήκες παράλληλα με το δικό τους προσωπικό, με τις ειδικότητες του «picker» προετοιμασίας παραγγελιών και του φορτοεκφορτωτή.
• Εργαζόμενοι που πιάνουν δουλειά στις 5 π.μ. έχουν λάβει οδηγίες να χτυπάνε την κάρτα τους στις 6 π.μ. Αυτό γίνεται για να μη φανεί στο σύστημα «Εργάνη» η μία ώρα της νυχτερινής απασχόλησης, που πληρώνεται διαφορετικά.
• Εταιρείες security που αναλαμβάνουν εργολαβίες 24ωρων - επταήμερων εβδομαδιαίων φυλάξεων εγκαταστάσεων και κτιρίων του Δημοσίου και φορέων αυτού, συνεχίζουν να εφαρμόζουν 12ωρη απασχόληση των φυλάκων,με την ψηφιακή κάρτα των εργαζομένων να είναι μονίμως «χτυπημένη» σε 8ωρες βάρδιες καθημερινές και όχι Κυριακές και αργίες και πάντα σε ημερήσια βάρδια.
• Συνεργεία καθαρισμού που αναλαμβάνουν εργολαβίες καθαρισμού σε μεγάλα κτίρια, ιδιωτικών εταιρειών αλλά και του Δημοσίου και φορέων αυτού, με βασική απασχόληση τις νυχτερινές ώρες που οι εγκαταστάσεις δεν λειτουργούν, εμφανίζουν «χτυπημένες» τις ψηφιακές κάρτες του προσωπικού τους μόνο σε ημερήσιες βάρδιες.
• Σε ωρομίσθιους εργαζόμενους επισημαίνεται ότι δεν πρέπει να ξεχνούν να χτυπήσουν την κάρτα τους στο 4ωρο, παρά το γεγονός ότι συνεχίζουν την εργασία τους μέχρι 8ωρο.
• Σε υπαλλήλους ηλεκτρονικών παραγγελιών δόθηκε η εντολή να χτυπάνε την κάρτα τους, ανεξάρτητα εάν έχουν τελειώσει την παραγγελία τους ή όχι, και να συνεχίζουν την εργασία τους κανονικά.

• Σε οδηγούς ζητήθηκε να μη χτυπάνε καθόλου κάρτα, αφού βρίσκονται εκτός καταστήματος.

• Προϊστάμενοι καταστημάτων έχουν ζητήσει από τους εργαζόμενους να τουςεκτυπώσουν το QR CODE από τις ψηφιακές κάρτες εργασίας, λέγοντάς τους ότι αναλαμβάνουν οι ίδιοι οι προϊστάμενοι αυτή την «υποχρέωση» χτυπήματος της κάρτας
• Από τον περασμένο Οκτώβριο και την ψήφιση του εργασιακού νόμου,δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί στο ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας με τη χρήση της ψηφιακής κάρταςεργασίας να μην καταχωρίζουν τις αλλαγές του ωραρίου εργασίας και την υπερωριακή απασχόληση πριν από την έναρξη πραγματοποίησής τους. Αυτό, σύμφωνα με τους εργαζόμενους στο λιανικό εμπόριο, είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα όσον αφορά την καταγραφή των υπερωριών, αφού πρακτικά αυτές δεν καταγράφονται σε πραγματικό χρόνο. Αποτέλεσμα;

O εργαζόμενος χτυπά την κάρτα μετά τη λήξη της δηλωμένης στο ΕΡΓΑΝΗ βάρδιάς του και εν συνεχεία παραμένει στην εργασία δίχως να δηλώνονται κάπου οι υπερωρίες του. Σε περίπτωση ελέγχου, ο εργοδότης, καθυστερώντας στην είσοδο τους επιθεωρητές, έχει το περιθώριο να αναρτήσει επιτόπου τις υπερβάσεις του ωραρίου, ενώ κάποιοι τις αναρτούν, βάσει των καταγγελιών, ακόμη και μετά τον έλεγχο.

Τα προβλήματα τα έχουμε επισημάνει. Η ψηφιακή κάρτα εργασίας δεν είναι πανάκια για κάθε πρόβλημα. Είναι βοήθεια για το υπουργείο εργασίας και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς. Όμως για να λειτουργήσει σωστά, θα πρέπει να γίνουν και άλλα πράγματα. Θα πρέπει να απλοποιηθεί η διαδικασία ώστε να μην υπάρχει γραφειοκρατία στα λογιστήρια από την χρήση της. Είχαμε τονίσει ότι για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις κάτω από έναν αριθμό εργαζομένων (< 20 ατόμων), περισσότερα προβλήματα θα επιφέρει η εφαρμογή της, παρά θα λύσει προβλήματα. Αυτές οι μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν οργανωμένα λογιστήρια, ούτε κεφάλαια για να στήσουν μηχανογραφικά συστήματα σωστής και αυτόματης καταγραφής. Τα λογιστήρια σε αυτού του είδους τις επιχειρήσεις είναι εξωτερικά. Επομένως, δεν μπορούν να κάνουν σοβαρούς ελέγχους και ελέγχους ορθής τήρησης των ωραρίων μέσω των χτυπημάτων της κάρτας. Οι περισσότερες μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις έχουν επιλέξει την δωρεάν εφαρμογή. Αυτή έχει συγκεκριμένες δυνατότητες και δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες. Άρα;

Αυτές οι επιχειρήσεις, κινδυνεύουν με μεγάλα πρόστιμα (10.000 ευρώ), που αν όντως τους επιβληθούν, θα οδηγηθούν στο “κλείσιμο”. Τα προβλήματα τα επισημαίνουμε, διότι θέλουμε έγκαιρα να γίνουν οι απαραίτητες και αναγκαίες διορθώσεις. Αυτός είναι ο στόχος. Τι πρέπει να γίνει;

Ø  Αύξηση ελέγχων από την Επιθεώρηση Εργασίας (ΣΕΠΕ)

Θα πρέπει να αυξηθούν οι έλεγχοι της επιθεώρησης εργασίας. Η Επιθεώρηση Εργασίας είναι η υπηρεσία που ελέγχει αν τηρούνται τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων και οι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας των χώρων εργασίας.

Οι έλεγχοι που πραγματοποιεί μπορεί να είναι τυχαίοι βάση περιοχής, κλάδου, επικινδυνότητας κτλ, όμως μπορεί να είναι και λόγω καταγγελίας, επώνυμης ή και ανώνυμης.

Μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος Εργάνη, όπου πλέον δηλώνονται ηλεκτρονικά όλες οι εργασιακές αλλαγές ο επιθεωρητής έχει τη δυνατότητα να δει την εικόνα της επιχείρησης πριν πάει για έλεγχο!. Οπότε ξέρει εκ των προτέρων πόσοι εργάζονται, ειδικότητες, ωράρια, συμβάσεις κτλ. και έρχεται διαβασμένος και ενημερωμένος.Για το λόγο αυτό μια επιχείρηση πρέπει να είναι προετοιμασμένη, όχι μόνο όσον αφορά τα έγγραφα που ζητούνται κατά τον  έλεγχο, αλλά να έχει προετοιμάσει και το προσωπικό της κατάλληλα, διότι πολλές φορές «αθώα» λεκτικά λαθάκια εργαζομένων κοστίζουν πολύ μεγάλα πρόστιμα στις επιχειρήσεις.

Το πρώτο που πρέπει να γίνει ξεκάθαρο είναι ότι ο έλεγχος είναι απροειδοποίητος. Μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ημέρα και ώρα της εβδομάδας, ημέρα ή και νύχτα εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.

Ο ΣΕΠΕ επιβλέπει την τήρηση και εφαρμογή των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, σχετικά με:

• Όρους και συνθήκες εργασίας
  • Χρονικά όρια εργασίας
  • Αμοιβή ή άλλες παροχές
  • Ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων
  • Διατάξεις ασφαλιστικής νομοθεσίας της σχετικής με την ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων
  • Αδήλωτη εργασία
  • Όρους κάθε είδους συλλογικών συμβάσεων
  • Παράνομη απασχόληση
  • Ειδικούς όρους και συνθήκες εργασίας των ευπαθών ομάδων εργαζομένων καθώς και ειδικών κατηγοριών εργαζομένων
  • Νομιμότητα απασχόλησης των εργαζομένων των υπηκόων τρίτων χωρών
  • Προώθηση της αρχής ίσης μεταχείρισης στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας

Επομένως, εκτός από την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, θα πρέπει η χρήση της να συνοδευτεί και από σοβαρούς και στοχευμένους ελέγχους. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να είναι σωστά στελεχωμένη, τόσο από προσωπικό όσο και εφοδιασμένη με κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή (πληροφοριακά συστήματα νέας τεχνολογίας, εκπαίδευση κ.ά).  Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν.

Τα συμπεράσματα δικά σας…

 Παναγιώτης Ράγγος

Λογιστής Φοροτεχνικός  Α΄ Τάξης

Οικονομολόγος

Πιστοποιημένος Εσωτερικός Ελεγκτής