Στο πεδίο της οικονομίας έχει μετατεθεί η προεκλογική αντιπαράθεση των κομμάτων.
Τα ζητήματα φορολογικής πολιτικής προκαλούν διαξιφισμούς φέρνοντας στην επιφάνεια επιχειρήματα και θέσεις που αποτελούν διεθνώς αντικείμενο αντιπαραθέσεων ή τουλάχιστον διαφορετικών προσεγγίσεων. Μία από τις αντιπαραθέσεις αφορά την αύξηση ή όχι της φορολόγησης των διανεμομένων μερισμάτων των επιχειρήσεων. Θα δώσουμε μια μικρή εικόνα για τα μερίσματα, την φορολόγησή τους και το τι ισχύει σε άλλες χώρες.
■ Τι Είναι τα Μερίσματα;
Όταν λέμε μερίσματα εννοούμε τη διανομή κερδών που γίνεται στους μετόχους μιας επιχείρησης, ανάλογα με το ποσοστό που κατέχουν σε αυτή.
Άλλωστε, ένας από τους βασικότερους, αν όχι ο βασικότερος σκοπός μιας επιχείρησης είναι το κέρδος. Έτσι, όταν στο τέλος μιας περιόδου υπάρχει κέρδος, τότε μπορεί ένα μέρος αυτού να δοθεί στους μετόχους σε μορφή μερίσματος.
Όπως είναι λογικό, τα νομικά πρόσωπα που είναι σε θέση να έχουν μερισματική πολιτική έχουν περάσει σε φάση ανάπτυξης και μπορούν να επιλέξουν αν τα κέρδη:
Θα παρακρατηθούν για αποθεματικό ή ανάπτυξη της εταιρείας
Θα διανεμηθούν όλα στους μετόχους
Ή αν θα γίνει ένας συνδυασμός και των δύο.
Αν για παράδειγμα τα καθαρά κέρδη στο τέλος του έτους είναι 20.000 ευρώ και η εταιρεία απαρτίζεται από 4 μετόχους (με τον καθένα να κατέχει το 25%), τότε μπορεί η εταιρεία να θέσει τα 10.000 ευρώ (50%) των κερδών για επενδύσεις (π.χ νέες θέσεις εργασίας) και τα υπόλοιπα 10.000 ευρώ (50%) να δοθούν στους μετόχους (2.500 ευρώ στον καθένα).
Φυσικά, υπάρχουν και τα μερίσματα μετοχών εισηγμένων εταιρειών.
Δηλαδή, μια εταιρεία εισηγμένη στο χρηματιστήριο που έχει χιλιάδες μικροεπενδυτές μπορεί να αποδίδει μέρισμα της τάξεως του 3% της αξίας των μετοχών που έχει ο κάθε επενδυτής (yield).
■ Ποιά είναι η Φορολογία Μερισμάτων;
Σύμφωνα με τον νόμο 4646/2019, ο φόρος μερισμάτων στην Ελλάδα μειώθηκε από 10% σε 5%.
Επομένως, τα κέρδη που διανέμουν διάφοροι τύποι εταιρειών όπως οι ΑΕ, οι ΙΚΕ και οι ΕΠΕ, φορολογούνται πλέον με συντελεστή 5%.
Δηλαδή, αν ένας μέτοχος λάβει ως ετήσιο μέρισμα το ποσό των 20.000 ευρώ, τότε ο φόρος που θα προκύψει θα είναι 1.000 ευρώ.
Για να φορολογηθεί σωστά ένα μέρισμα, θα πρέπει να συμπεριληφθεί στην φορολογική δήλωση του εκάστοτε μετόχου ως εισόδημα από Κεφάλαιο, όπως οι τόκοι και τα δικαιώματα.
Παρατήρηση - Επισήμανση: Το εισόδημα από μερίσματα φορολογείται διακριτά και δεν συναθροίζεται με τα υπόλοιπα εισοδήματα, που τυχόν υπάρχουν από Κεφάλαιο.
Κάτι ακόμα που αξίζει να αναφέρουμε είναι ότι όταν πρόκειται για εισόδημα από μερίσματα αλλοδαπής προέλευσης, τότε ο συντελεστής 5% παραμένει, εκτός αν η απόφαση για τη λήψη του μερίσματος αυτού πάρθηκε πριν την 1/1/2020.
Μάλιστα, σύμφωνα με την ΑΑΔΕ, υπάρχουν και μερίσματα που απαλλάσσονται του φόρου, όπως αυτά που χορηγούνται σε φυσικά πρόσωπα από ημεδαπές πλοιοκτήτριες εταιρείες που δεν φορολογούνται με τις διατάξεις του νόμου 4607/2019.
■ Ο χρόνος κτήσης τους
Ο χρόνος κτήσης είναι σημαντικός, γιατί για όσα μερίσματα εγκρίθηκε η διανομή τους (από τους αρμόδιους) μετά την 1/1/2020, τότε ο φόρος μερισμάτων θα είναι 5%, ενώ αν εγκρίθηκε πριν από την ημερομηνία αυτή τότε ο φόρος θα είναι ίσος με 10%.
Επομένως, όπως αναφέραμε, είναι σημαντική η δήλωση όλων των εισοδημάτων από Κεφάλαια, συμπεριλαμβανομένων των μερισμάτων.
■ Τι ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες
Στα μερίσματα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σλοβενία και Ελλάδα έχουν τον ίδιο συντελεστή (5%), ενώ πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν πολύ υψηλότερους, όπως προκύπτει από τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του ΟΟΣΑ, τα οποία επεξεργάστηκε και το Tax Foundation. Σύμφωνα με αυτά, η Ιρλανδία έχει τον υψηλότερο ανώτατο φορολογικό συντελεστή μερισμάτων μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών του ΟΟΣΑ, 51%. Ακολουθούν η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο με 42% και 39,4%, αντίστοιχα.
Η Εσθονία και η Λετονία είναι οι μόνες ευρωπαϊκές χώρες που δεν επιβάλλουν φόρο στο εισόδημα στα μερίσματα. Αυτό οφείλεται στο σύστημα φορολογίας εταιρειών που βασίζεται στις ταμειακές ροές. Αντί να επιβάλλουν φόρο στα μερίσματα, η Εσθονία και η Λετονία επιβάλλουν φόρο εταιρικού εισοδήματος 20% όταν μια επιχείρηση διανέμει τα κέρδη της στους μετόχους. Παράλληλα, ο αντίστοιχος συντελεστής στην Ισπανία 26%, στην Πορτογαλία 28%, στη Σουηδία 30%, στη Γερμανία 26,4% και στη Γαλλία 34%, ενώ στη γειτονική Τουρκία στο 20%.
Από τις χώρες που επιβάλλουν φόρο στα μερίσματα, η Ελλάδα έχει τον χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή, 5%, και ακολουθεί η Σλοβακία με 7%. Οι ευρωπαϊκές χώρες του ΟΟΣΑ επιβάλλουν κατά μέσο όρο ανώτατο φορολογικό συντελεστή μερισμάτων 24%.
Αξίζει να σημειωθεί πως σε πολλές χώρες, τα εταιρικά κέρδη υπόκεινται σε δύο επίπεδα φορολόγησης: τον εταιρικό φόρο εισοδήματος σε επίπεδο επιχείρισης, και τον φόρο μερισμάτων ή κεφαλαιακών κερδών σε ατομικό επίπεδο, όταν το εισόδημα αυτό μεταβιβάζεται στους μετόχους της.
Ορισμένες χώρες, ωστόσο, έχουν ενσωματώσει τη φορολόγηση του εισοδήματος των εταιρειών και του εισοδήματος από μερίσματα/κέρδη κεφαλαίου για να εξαλείψουν τη διπλή αυτή φορολόγηση.
Πηγή πίνακα: ΟΟΣΑ μέσω Ο.Τ
Παναγιώτης Ράγγος
Λογιστής Φοροτεχνικός Α΄ Τάξης - Οικονομολόγος
